استخراج رمزارز و ناترازی برق؛ چه کسی مقصر است؟

به گزارش خبرنگار اقتصادی مجله خبری انرژی و نفت، پدیده استخراج رمزارزهای غیرمجاز چند سالی است که سایه خود را بر سر شبکه برق ایران انداخته و مدیران صنعت برق بخشی از علت بروز ناترازی برق را فعالیت استخراج کنندگان غیرمجاز اعلام می کنند.

برآوردهای رسمی نشان می دهد ظرفیت نیروگاهی کشور از ۹۰ هزار مگاوات عبور کرده و میزان مصرف در ایام سرد سال حدود ۴۷ تا ۴۹ هزار مگاوات است؛ یعنی در صورتی که سوخت نیروگاهی تامین شود، تولید برق تا دو برابر قابل افزایش است.

چندی پیش محمد اله‌داد معاون انتقال و تجارت خارجی شرکت مدیریت تولید، انتقال و توزیع نیروی برق ایران(توانیر) ناترازی اقتصادی، محدودیت سوخت نیروگاه ها در فصل زمستان و نیز مصارف غیرمجاز را از دلایل بروز ناترازی های اخیر برق در کشور برشمرده بود و گفته بود، فعالیت ماینرها علت بخشی از این ناترازی هاست و نمی‌توان گفت، تنها دلیل ناترازی برق، ماینرهای غیرمجاز هستند.

وی خاطرنشان کرد: با وجود اینکه در کشور، فعالیت مجاز ماینینگ تعریف شده اما برخی از افراد هم اقدام به واردات غیرمجاز دستگاه های ماینر به کشور می کنند و هم از این دستگاهها در بخشهای عمومی از جمله روستایی، کشاورزی، خانگی شهری، کارگاه های کوچک و مغازه‌ها استفاده می کنند که این مساله منجر به تحمیل یک بار پیش بینی نشده به شبکه برق کشور می‌شود.

مجری طرح جمع‌آوری مراکز غیرمجاز استخراج رمزدارایی شرکت توانیر ادامه داد: این پدیده با توجه به افزایش قیمت رمزدارایی‌ها و دلار، به شدت در حال گسترش است.

اله داد برای تبیین میزان مصرف برق ماینرها، کتری برقی که در خانه‌ها یک وسیله پرکاربرد محسوب شده و جزو وسایل برقی پرمصرف قلمداد می‌شود را مثال زد و گفت: اگر از این وسیله حداکثر ۵ بار در روز آن هم به مدت ۱۰ دقیقه استفاده شود، حداکثر یک تا ۲ کیلووات برق مصرف می‌کند، در صورتی که مصرف یک ماینر با فعالیت شبانه روزی، ۳.۵ کیلووات است.

برق دزدی ماینینگ‌های غیرمجاز

معاون انتقال و تجارت خارجی شرکت توانیر در پاسخ به این پرسش که آیا توانیر از میزان فشار ماینرهای غیرمجاز بر شبکه برق، برآوردی دارد؟ گفت: در گذشته بیشتر ماینرها از برق مجاز استفاده می کردند و از طریق قرائت کنتور، به راحتی مصرف غیرعادی محلهای نصب آنها مشخص می شد اما امروز ۹۵ درصد مزارعی که کشف می‌شوند، برق را به صورت غیرمجاز و از کابل شبکه بعد از کنتور دریافت می‌کنند و اصطلاحا برق دزدی می‌کنند.

اله داد با بیان اینکه توان ماینرهای غیرمجازی که تا امروز شناسایی شده بیش از ۸۰۰ مگاوات (معادل تولید یک نیروگاه بزرگ) بوده است، برآورد کرد: بین هزار تا ۲ هزار مگاوات مصرف، ماینر غیرمجاز دیگر در کشور فعال است.

به گفته وی، در برخی از مناطق جنوبی کشور رشد بار قابل توجهی مشاهده شده و البته ماینرهای زیادی هم شناسایی شده است.

۷۰۰ مگاوات برق مصرفی ماینینگ

یکی از اعضای انجمن بلاک‌چین ایران معتقد است که ناترازی برق دلایل متعددی دارد که سهم استخراج رمزارز ها در آن بسیار ناچیز است.

علی بابک نیا در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی مجله خبری انرژی و نفت گفت: در این زمینه باید موضوع از دو منظر بررسی شود نخست اینکه چه ظرفیت استخراج رمزارز در کشور صورت می گیرد و دوم اینکه چقدر از این میزان غیرمجاز است.

وی ادامه داد: طبق بررسی های کارشناسی حدود ۷۰۰ مگاوات میزان مصرف ماینینگ در کشور را نشان می دهد که در ابتدا تقاضای ماینینگ مجاز در کشور بوده است.

این فعال صنعت ماینینگ افزود: این آمار براساس داده های وزارت صنعت، معدن و تجارت است که نشان می دهد حدود ۷۳۰ مگاوات تقاضای مجاز استخراج مجاز در کشور وجود داشته است.

بابک نیا خاطرنشان کرد: حدود ۲۵۰ مگاوات از این تعداد موافقت شده و تنها ۵ مگاوات آن مجاز فعال است.

وی گفت: همچنین طبق آمارهای جهانی حدود ۷۰۰ مگاوات استخراج رمزارز مجاز و غیرمجاز در این هست و تنها ۵ مگاوات مجاز است آمار غیرمجازها مشخص می شود.

عضو انجمن بلاک چین ایران ادامه داد: این فعالیت در کشور وجود دارد اما ناترازی فقط مربوط به این فعالیت نیست بلکه ناشی از اتلاف موجود در شبکه، بهره وری کم نیروگاه ها و تعرفه گذاری نامناسب همه این عوامل دست به دست هم داده تا هم توان تولیدی کمی داشته باشیم و هم اتلاف بسیار زیادی هم داشته باشیم.

بابک نیا افزود: در آخر سرانه مصرف برق در کشور و فعالیت ماینینگ را می توان جزو عوامل ناترازی دانست.

وی معتقد است که اینکه استخراج رمزارز غیرمجاز صورت می گیرد ناشی از سیاست هایی است که اجازه فعالیت مجاز را نمی دهد زیرا این روش ها نیاز مصرف را از بین نمی برد بلکه سبب زیرزمینی شدن آن می شود.

بابک نیا افزود: اتخاذ سیاست های نادرست از سوی توانیر و وزارت نیرو سبب شده این فعالیت که می توانست مجاز انجام شود به فعالیتی غیرمجاز تبدیل شود.

اصلاح سیاست‌های انرژی از راهکارهای موثر در رفع ناترازی برق است

وی علل کسری برق در کشور را رشد فزاینده تقاضا و کمبود پاسخگویی، افزایش جمعیت و مهاجرت، ظهور فناوری‌های جدید، کاهش سرمایه‌گذاری دولتی و عدم حمایت از سرمایه‌گذاران خصوصی دانست و ادامه داد: فرسودگی و ضعف شبکه انتقال برق ، بی‌توجهی به طرح‌های بهینه‌سازی و بهره‌وری انرژی و صنایع پرمصرف و آسیب به محیط زیست را از دیگر عوامل برشمرد.

این فعال صنعت استخراج رمزارز گفت: سرمایه‌گذاری دولتی در توسعه نیروگاه‌های جدید، نوسازی تجهیزات و تقویت شبکه انتقال، حمایت از بخش خصوصی، کاهش اتلاف انرژی فرهنگ‌سازی برای مصرف بهینه و مدیریت صنایع پرمصرف و در عین حال اصلاح سیاست‌های انرژی از راهکارهای موثر دررفع ناترازی برق است.

بابک نیا ادامه داد: رفع این بحران نیازمند همکاری همه نهادهای دولتی، بخش خصوصی و جامعه مدنی است و تنها با اجرای برنامه‌های مدون و اصلاحات جدی می‌توان امنیت انرژی را تضمین کرد و از بروز خاموشی‌های بیشتر جلوگیری کرد.