بازارسازی نفتی ایران؛ از آسیای میانه تا آمریکای جنوبی

به گزارش مجله خبری انرژی و نفت، صادرات نفت ایران حدود یک دهه است که تحت تاثیر تحریم‌های گوناگون قرار داشته و حتی آمریکا در مواقعی به دنبال به صفر رساندن صادرات نفت ایران بود. اگرچه این تصمیم آمریکا هیچ‌گاه محقق نشد، اما در دولت گذشته و با خروج آمریکا از برجام، صادرات نفت کشور و دسترسی به پول آن به شدت محدود شد.

با روی کار آمدن دولت سیزدهم، اگرچه مذاکرات برای احیای برجام ادامه داشته و دارد، اما هیچگاه صادرات نفت و توسعه این صنعت در ایران معطل برجام نماند و در همان ماه‌های اول، دولت سیزدهم صادرات نفت را از مسیرهای دیگر افزایش داد تا آنجا که در انتهای سال گذشته، رییس‌جمهوری از افزایش ۴۰ درصدی صادرات نفت خبر داد.

در کنار صادرات نفت از مسیرهای سنتی آن، ایران راه دیگری را نیز در پیش گرفت. استفاده از پالایشگاه‌های نفت سایر کشورها که با تمام ظرفیت خود فعالیت نمی‌کردند و در انتظار نفت خام بودند.

ایران از این طریق بازارسازی برای نفت خام خود را فارغ از روش‌های قدیمی فروش نفت در دستور کار خود قرار داد تا هم تولید و صادرات نفت خود را افزایش دهد و هم با پالایش نفت در پالایشگاه سایر کشورها، ارزش‌افزوده بالاتری را برای کشور به همراه داشته باشد. در این روش هم فرآورده‌های نفتی تولید شده قابلیت فروش در بازار همان کشور را خواهد داشت و هم می‌توان آن را صادر کرد.

اولین مورد برای رسیدن به این هدف با ورود ایران به بازار نفت ونزوئلا محقق شد.

وزارت نفت برای سهامدار شدن در دو پالایشگاه «ال‌پالیتو» و «پاراگوانا» با ظرفیت ۱۴۰ و ۹۵۵ هزار بشکه در روز در ونزوئلا اولین گام در این مسیر را برداشت. اقدامی که شروع صادرات نفت و میعانات گازی به ونزوئلا را به دنبال داشت. در دولت قبل اگرچه در مقاطعی ایران صادرات بنزین به ونزوئلا را انجام داده بود، اما این اقدام مستمر نبود ولی با سهامداری در پالایشگاه‌های این کشور، علاوه بر افزایش صادرات نفت ایران، منافع مالی نیز برای کشور ایجاد خواهد شد.

بعد از آن نوبت پالایشگاه «بولیوار سوپریم سوئنو» با ظرفیت ۱۰۰ هزار بشکه در روز در نیکاراگوئه بود. اما ایران این اقدام خود را تنها به آمریکای جنوبی محدود نکرد و پالایشگاه «الفرقلس» با ظرفیت ۱۴۰ هزار بشکه در روز در سوریه چهارمین پالایشگاه فراسرزمینی ایران به شمار می‌رود.

اقدامی که با گسترده‌تر شدن آن به سایر کشورها، علاوه بر تضمین صادرات نفت، باعث بی‌اثر شدن تحریم‌ها بر میزان صادرات نفت کشور خواهد بود.

زیرا ایران با سهامدار شدن در پالایشگاه‌های فراسرزمینی، تقاضای کشور واردکننده را به اصطلاح می‌خرد و بخشی از بازار نفت آن کشور را از آن خود می‌کند.

اهمیت این موضوع آنچنان زیاد است که در وزیر نفت ایران در حاشیه نشست اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای که موارد بسیار متعددی را شامل بوده، بر سهامداری پالایشگاه‌های فراسرزمینی نیز تاکید کرد.

جواد اوجی در دیدار با سرپرست انرژی ازبکستان ۶ محور همکاری دو کشور در حوزه انرژی را بررسی کردند که یکی از بندهای آن صدور خدمات فنی و مهندسی به ازبکستان و احیای ظرفیت دو پالایشگاه «بخارا» و «فرغانه» و صادرات نفت ایران به این کشور است.

آنگونه که پیش از این نیز اعلام شده، در حال حاضر، ازبکستان ۲۳۰ هزار بشکه ظرفیت پالایشی دارد که نیمی از آن خالی است و ایران با احیای این ظرفیت علاوه بر افزایش تولید فرآورده‌های نفتی، امکان صادرات بیش از ۱۰۰ هزار بشکه نفت خام در روز به ازبکستان را خواهد داشت.

تصمیمی که وسعت پالایشگاه‌های فراسرزمینی ایران را از آسیای میانه تا آمریکای جنوبی گسترش خواهد داد و ایران می‌تواند بدون نگرانی از تکانه‌های اقتصادی ناشی از تحریم، تولید و صادرات نفت خود را افزایش دهد.

علاوه بر آن، بازار سوخت این کشورها، با نفت ایران عجین خواهد بود و منافع مشترک اقتصادی اجازه قبول تحریم‌های یک جانبه آمریکا از سوی این کشورها را نخواهد داد.