«غلامرضا نبی بید هندی» در گفت‌وگو با مجله خبری انرژی و نفت با اشاره به شرایط جغرافیایی ایران و قرار گرفتن در منطقه‌ای خشک و نیمه‌خشک، افزود: آب موضوع مهمی در بخش‌های اقتصادی و امنیت اجتماعی است و کمبود آن می‌تواند در مسیر توسعه برای هر کشوری مشکل ایجاد کند.
وی یکی از چالش‌های کشورهای درحال‌توسعه نظیر ایران را تجمع زیاد جمعیت در شهرها به‌ویژه پایتخت عنوان و خاطرنشان کرد: در ایران، متمرکز شدن جمعیت در شهرهایی نظیر تهران و کرج و سایر کلان‌شهرها به تشدید مشکل کم‌آبی کمک می‌کند.
نبی بید هندی گفت: میزان آب تجدیدپذیر در ایران محدود و توزیع آن در مناطق مختلف نیز متفاوت است، سهم مناطق شهری به‌ویژه تهران از منابع آب تجدیدپذیر کمتر از سایر مناطق است و برای جبران این محدودیت، باید برنامه‌ریزی مناسب‌تری جهت استحصال آب از منابع دیگری نظیر آب‌های مشترک و مرزی داشته باشیم.
این استاد دانشگاه مطالعه دوباره و به‌روزرسانی برنامه جامع آب و تقویت مسائل نظارتی در امور توسعه‌ای را از اقدام‌های لازم و ضروری برای مقابله با کم‌آبی در کشور دانست و ادامه داد: توسعه نامتوازن در کشور، نسبت جمعیت شهری و روستایی را به هم زده و تأمین آب در مراکز تجمع جمعیتی به‌ویژه در شهرهای بزرگ را با چالش روبرو کرده است.
وی با تأکید بر لزوم تقویت نظارت و راهبری در اجرای طرح‌های تأمین آب، افزود: ازنظر آماری حدود شش میلیارد مترمکعب آب شرب در مناطق شهری کشور تولید و از این میزان حدود چهار میلیارد مترمکعب به مصرف و فروش می‌رسد که این میزان در مناطق روستایی به یک و نیم میلیارد مترمکعب تولید و یک میلیارد مترمکعب فروش آب می‌رسد و تفاوت بین تولید و فروش آب شرب نشان‌دهنده هدررفت و آب به‌حساب نیامده است.
اجرای خرید تضمینی آب
نبی بید هندی رقم ۳۰ درصدی آب به‌حساب نیامده در مناطق شهری و ۳۵ درصدی در مناطق روستایی را در تشدید چالش کم‌آبی بسیار مؤثر خواند و گفت: از طرفی کاهش بارندگی‌ها در سال آبی جاری و افزایش دمای هوا به گسترش دامنه و عمق کم‌آبی در تابستان جاری منجر شده است و یکی از اقدام‌هایی که می‌تواند به مقابله با کم‌آبی در کوتاه و بلندمدت کمک کند، استفاده از آب‌های غیرمتعارف است.
به گفته وی، برای تحقق این موضوع باید در کوتاه‌مدت اتاق فکری تشکیل و موضوع مدیریت عرضه ازجمله خرید تضمینی آب از افراد علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری بر روی تولید آب از طریق نمک‌زدایی آب دریا و استحصال آب‌های غیرمتعارف مطرح شود و پیگیری این موضوع به‌ویژه در استان‌ها و شهرهای ساحلی ضروری است.
کشور پرمصرفی ازنظر مصرف آب هستیم
استاد دانشگاه تهران بیان کرد: در بلندمدت نیز باید به سمت طرح‌های مدیریت تقاضای آب حرکت کنیم و در این زمینه، آب به‌حساب نیامده را تا جایی که امکان‌پذیر است، کاهش دهیم.
وی ادامه داد: ما کشور پرمصرفی ازنظر مصرف آب هستیم و موضوع فرهنگ‌سازی باید جزو برنامه‌های بلندمدت قرار گیرد، اما باید توجه داشت که رفتارهای قهرآمیز و تهدید مشترکان پرمصرف و بد مصرف به قطعی آب یا انشعاب چاره کار نیست.
سرانه مصرف آب در ایران سه برابر کشورهای دیگر است
نبی بید هندی سرانه مصرف آب هر فرد ایرانی را روزانه ۲۵۰ لیتر اعلام و خاطرنشان کرد: این میزان دو تا سه برابر کشورهای دیگر است و مصرف بالا موضوعی نیست که برای مصرف‌کنندگان ما امتیازی محسوب شود و یکی از راه‌هایی که می‌تواند به کنترل مصرف منجر شود، دریافت هزینه از مشترکان به ازای تولید میزان فاضلاب است تا از این طریق مصرف‌کنندگان به کنترل مصارف خود مجاب شوند.
این استاد دانشگاه، فرهنگ‌سازی برای استفاده از تجهیزات کنترل‌کننده مصرف و حمایت دولت از سازندگان این تجهیزات را اقدامی لازم برای مقابله با کم‌آبی خواند.
وی اضافه کرد: کولرهای آبی موجود در کشور مصرف آب بالایی دارند و مصرف‌کنندگانی که در فصل گرما ناگزیر به استفاده از این تجهیزات هستند، نباید مقصر شناخته شوند، چراکه رفع این چالش به همکاری وزارتخانه‌ها و ارگان‌های مختلف نظیر وزارتخانه‌های نیرو، راه و شهرسازی، صنعت و معدن و تجارت نیاز دارد.
دغدغه کم‌آبی
نبی بید هندی تاکید کرد: گاه احساس می‌شود دستگاه‌های تصمیم‌گیرنده و مجری بیشتر از مردم به فرهنگ‌سازی نیاز دارند، چراکه وقتی ما مراکز تجمع جمعیت را در مناطقی ایجاد می‌کنیم که دسترسی به آب دشوار است و از سویی، استانداردهای لازم برای تولید تجهیزاتی مثل کولرهای آبی را نادیده گرفته و از تولیدکنندگان برای تولید تجهیزات مناسب حمایت نمی‌کنیم، از مشترکان آب نباید انتظار بیشتری داشته باشیم.
این کارشناس حوزه آب، نگرش‌های بخشی در فرهنگ مدیریتی مسئولان را عامل بخشی از چالش‌های کم‌آبی در کشور دانست و افزود: به نظر می‌رسد دغدغه کم‌آبی هنوز برای مسئولان ما جا نیفتاده است، چراکه به‌عنوان‌مثال در شهرهای اطراف تهران نظیر دماوند و آبسرد مجوز ساخت‌وساز ویلاهای متعدد دارای استخر صادر می‌شود، درحالی‌که آب موجود نه برای پر کردن استخر بلکه باید برای نیاز شرب شهروندان مصرف شود.
وی با بیان اینکه مردم به دلیل حجم بالای اطلاع‌رسانی‌های انجام شده، با چالش کم‌آبی آشنا شده و آن را پذیرفته‌اند، گفت: گاه مردم با مشاهده هدررفت آب در نقطه‌ای از شهر موضوع را پیگیری کرده و حتی به کسانی که آب را برای شستشوی خودرو و یا درب مغازه و منزل خود هدر می‌دهند، اعتراض می‌کنند و این نشان می‌دهد که موضوع کم‌آبی دغدغه بسیاری از شهروندان است اما شیوه‌های اطلاع‌رسانی باید به‌تدریج به‌گونه‌ای انجام شود که همه حتی برای هدررفت یک قطره آب نیز دغدغه داشته و حساس باشند و در این زمینه، کودکان و دانش‌آموزان مخاطب خوبی برای فعالیت‌های اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی هستند.
