تکمیل ۲۸.۵ میلیارد دلار طرح‌های ناتمام نفت‌وگاز در دولت شهید رئیسی

از مرداد سال ۱۴۰۰ و با روی‌کار آمدن دولت سیزدهم موجی از امیدواری نسبت به بهبود شرایط کشور در حوزه‌های مختلف برای بسیاری از مردم شکل گرفت؛ همچنین نوع نگاه و خط‌ومشی شهید آیت‌الله ابراهیم رئیسی نوید عبور از یک دهه رکورد اقتصادی و حرکت رو به جلو کشور را می‌داد. مساله‌ای که بررسی کارنامه دولت مردمی، حکایت از تحقق آن در ۳۳ ماه گذشته دارد.

یکی از حوزه‌های مهمی که در سال‌های دهه ۹۰ به‌ویژه بعد از خروج آمریکا از برجام، آسیب‌های زیادی دیده بود، مساله تولید و صادرات نفت، گاز و فرآورده‌های حاصل از آن‌ها بود. به طوری که صادرات نفت از سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۰ همواره کاهش داشت و در سال ۲۰۲۰ متوسط صادرات روزانه نفت به زیر ۴۰۰ هزار بشکه در روز رسیده بود. از طرفی عدم سرمایه‌گذاری و توقف بسیاری از کلان پروژه‌های حوزه نفت و گاز، آسیب‌های وارده شده به تولید و اقتصاد کشور را دوچندان کرده بود.

به عقیده بسیاری از کارشناسان، این مساله ناشی از نگاه یک‌جانبه دولت‎های یازدهم و دوازدهم به غرب و عدم توسعه روابط با کشورهای دیگر بوده است؛ اما با آغاز به کار دولت سیزدهم و تغییر رویکرد سیاست‌های بین‌المللی کشور و دیپلماسی فعال دولت سیزدهم در توسعه روابط با کشورهای مختلف و نه فقط اروپا و آمریکا، تولید و صادرات نفت ایران از سال ۲۰۲۱ روندی رو به رشد خود را شروع کرده به گونه‌ای که در حال حاضر ایران روزانه بیش از ۱.۵ میلیون بشکه نفت صادر می‌کند.

از ابتدای استقرار دولت سیزدهم تاکنون عملیات اجرایی ۵۰ طرح کلان جدید به ارزش ۴۷.۵ میلیارد دلار آغاز شده استآغاز عملیات اجرایی ۵۰ طرح به ارزش ۴۷.۵ میلیارد دلار در دولت سیزدهم
بر اساس اطلاعات اعلام شده از سوی وزارت نفت، از ابتدای استقرار دولت مردمی تاکنون تعداد ۱۳۲ طرح کلان ناتمام به ارزش ۲۸.۵ میلیارد دلار تکمیل و عملیات اجرایی ۵۰ طرح کلان جدید به ارزش۴۷.۵ میلیارد دلار نیز آغاز شده است.
تکمیل پروژه‌های ناتمام حوزه نفت در ۳۳ ماه گذشته، افزایش ۶۳ درصدی تولید نفت خام و ۶ درصدی گاز را به همراه داشته است. همچنین ظرفیت پالایشی نفت خام و میعانات گازی از ۲۱۰۰ میلیون بشکه در روز با افزایشی ۱۳ درصدی به ۲۳۷۰ میلیون بشکه و تولید عملیاتی محصولات پتروشیمی از ۶۰ میلیون تن در سال به ۷۵ میلیون تن در سال رسیده که بیانگر افزایش ۱۶ درصدی است.

پروژه‌های ماندگار دولت شهید رئیسی
از جمله طرح‌های تکمیل شده از ابتدای دولت سیزدهم تا ابتدای خرداد ۱۴۰۳، می‌توان به تکمیل و راه‌اندازی فاز نخست طرح توسعه میادین سپهر و جفیر با سرمایه‌گذاری ۲.۸ میلیارد دلاری، تکمیل و بهره‌برداری ۶۰ حلقه چاه میدان مشترک آزدگان جنوبی با سرمایه‌گذاری ۸۰۰ میلیون دلاری، تکمیل و بهره‌برداری از ۸ طرح نگهداشت و افزایش تولید نفت با سرمایه‌گذاری ۴۰۰ میلیون دلاری اشاره کرد.

تکمیل و بهره‌برداری این طرح‌ها ظرفیت روزانه تولید نفت را بیش از ۱۶۰ هزار بشکه در روز افزایش داده است. همچنین، انعقاد قراردادهای جدید به‌منظور افزایش ظرفیت تولید نفت خام، نوید تداوم روند روبه‌رشد کنونی را دارد. از جمله قراردادهای مهم منعقدشده در ۳۳ ماه عمر دولت سیزدهم، می‌توان به توسعه میادین نفتی مشترک آزادگان به ارزش ۱۱.۵ میلیارد دلار، توسعه میادین مشترک سهراب به ارزش ۸۴۰ میلیون دلار، توسعه فاز دوم میدان نفتی آذر به ارزش یک میلیارد دلار و توسعه میادین نفتی سومار، سامان، دلاوران و یال شمالی میدان مسجد سلیمان به ارزش ۵۰۰ میلیون دلار اشاره کرد.
بهره‌برداری از این پروژه‌ها می‌تواند ظرفیت تولید نفت خام را روزانه ۶۵۰ هزار بشکه افزایش دهد.

از جمله قراردادهای مهم منعقدشده در دولت شهید آیت‌الله رئیسی، «توسعه میادین نفتی مشترک آزادگان به ارزش ۱۱.۵ میلیارد دلار، توسعه میادین مشترک سهراب به ارزش ۸۴۰ میلیون دلار و توسعه فاز دوم میدان نفتی آذر به ارزش یک میلیارد دلار» استعلاوه بر تکمیل طرح‌های ناتمام و انعقاد قراردادهای جدید در حوزه نفت، در خصوص تکمیل و عقد قرارداد پروژه‌های جدید حوزه گاز نیز اقدامات خوبی انجام شده و با سرمایه‌گذاری بیش از ۲۶ میلیارد دلاری، برای افزایش ظرفیت تولید گاز تا ۲۶۰ میلیون مترمکعب در روز برنامه‌ریزی شده است. همچنین تکمیل طرح‌های توسعه میدان گازی پارس جنوبی با سرمایه‌گذاری ۵.۳ میلیارد دلاری که بیش از ۷۰ درصد گاز کشور را تولید می‌کند، ظرفیت تولید این میدان را ۳۴ میلیون متر مکعب در روز افزایش داده است.
علاوه بر تکمیل و انعقاد قرارهای جدید تولید و استخراج نفت و گاز در ۳۳ ماه گذشته، در خصوص افزایش تولیدات فراورده‌های نفتی و محصولات پتروشیمی نیز اقدامات مهمی انجام شده است. ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی از مرداد ۱۴۰۰ تا خردادماه امسال با سرمایه‌گذاری ۳.۵ میلیارد دلاری نزدیک به ۱۰ میلیون تن افزایش داشته است.

دولت شهید آیت‌الله رئیسی در زمینه تکمیل پروژه‌های خطوط انتقال سراسری گاز و فراورده‌های نفتی نیز اقدامات مثبتی انجام داده است. از جمله این طرح‌ها می‌توان به تکمیل و بهره‌برداری بیش از ۱۰۰۰ کیلومتر خط لوله انتقال فراورده‌های نفتی با ظرفیت انتقال ۶۶۵ هزار بشکه در روز با سرمایه‌گذاری ۱.۲ میلیارد دلار و ۱۸۰۰ کیلومتر خط لوله سراسری انتقال گاز با سرمایه‌گذاری ۱.۵ میلیارد دلار، اشاره کرد.

دیپلماسی عزت در کنار مذاکره با غرب
دستاوردهای یاد شده در حوزه نفت، گاز و فراورده‌های آن‌ها، در شرایطی به‌دست‌آمده که تحریم‌های ظالمانه آمریکا علیه کشور همچنان پابرجاست؛ اما دولت شهید جمهور، پیشرفت کشور را متوقف به توافق با آمریکا و اروپا نکرده و کاهش تنش و عادی‌سازی روابط با کشورهای منطقه در کنار تلاش برای عضویت در پیمان همکاری‌های شانگهای و بریکس، ظرفیت‌های جدید برای پیشرفت کشور فراهم کرده است. از طرفی دولت سیزدهم، مذاکرات با آمریکا و اروپا را متوقف نکرده و سیاست خارجی کشور با رویکردی عزتمندانه، جریان دارد. طبیعی است دستیابی نتیجه مطلوب در این مسیر نیز، ظرفیت‌های قابل‌توجهی برای کشور خواهد داشت.