سازگاری با کم‌آبی در کرمان؛ از تشکیل اتاق فکر تا هوشمندسازی آب کشاورزی

به گزارش مجله خبری انرژی و نفت استان کرمان نیز مانند اغلب نقاط کشور به واسطه بحران خشکسالی و کمبود منابع آبی وضعیت نگران کننده‌ای دارد؛ وسعت این ابر بحران به حدی رسیده است که مناطق پرآب آن که روزی تامین کننده آب مناطق همجوار و حتی دور دست خود نیز بوده اند، امروز با تانکر آبرسانی سیار می شوند.

وضعیت قرمز آبی ۱۲ شهرستان و بیش از ۸۰۰ روستای استان مشکلات کوتاه مدت و بلند مدتی را به مردمان دیار کریمان تحمیل کرده است؛ هرچند متولیان می گویند برای مقابله و کاهش اثرات بحران کم ابی تلاش هایشان در جریان است اما غلبه بر این بحران مستلزم تصمیم های کلان و اجرای راهکارهای متنوع و اساسی است.

تشکیل کارگروه سازگاری با کم آبی در سطح ملی و کارگروه های استانی ذیل آن که از دستگاه های متولی در حوزه آب و فاضلاب تشکیل شده گام مهمی در تصمیم گیری ها و اجرای اقدامات کلان و میان مدت بخش آب کشور است که وظیفه نظارت بر حسن اجرای برنامه های مصوب را بر عهده دارد.

تشکیل اتاق فکر دانشگاهی برای مقابله با بحران آب

دبیر کارگروه سازگاری با کم آبی شرکت آب منطقه ای استان کرمان در گفت و گو با خبرنگار مجله خبری انرژی و نفت با اشاره به آخرین اقدامات انجام گرفته توسط این کارگروه گفت: شرکت آب منطقه ای کرمان در سال تولید؛ دانش بنیان، اشتغال آفرین، به منظور فراهم آوردن تمهیدات لازم برای بهره گیری بهینه از امکانات، ظرفیت ها و توانایی های بالقوه دانشگاه ها و در نظارت بر اجرای برنامه سازگاری با کم آبی، تشکیل یک اتاق فکر، تقویت و توسعه فناوری های دانش بنیان در حوزه سازگاری با کم آبی و مدیریت و تنویر افکار عمومی، تفاهم نامه ای را در اردیبهشت امسال با دانشگاه شهید باهنر کرمان منعقد کرد.

سینا روزبهانی تاکید کرد: این شرکت از همکاری و عقد تفاهم نامه با سایر دانشگاه های استان به منظور استفاده از ظرفیت اساتید و نخبگان استان در حل مشکل آب نیز استقبال می کند و مقرر شده است که بودجه ای نیز در همین زمینه توسط استان به این موضوع اختصاص داده شود.

هوشمندسازی برداشت آب در کشاورزی کرمان

دبیر کارگروه سازگاری با کم آبی شرکت آب منطقه ای استان کرمان همچنین بیان کرد: در کنار اجرای اقدامات سازمان های جهاد کشاورزی در برنامه سازگاری با کم آبی در استان، شرکت آب منطقه ای نیز تعداد یک هزار و ۶۲ دستگاه کنتور بر روی چاه ها تا پایان سال ۱۴۰۰ نصب کرده و نصب کنتور در سال جاری نیز با سرعت بسیار بیشتری در حال انجام است.

وی ادامه داد: از آنجا که بر اساس بند «ه» تبصره ۸ قانون بودجه سال ۱۴۰۱ از مصرف‌کنندگان آب کشاورزی برای چاه‌های مجاز فاقد شمارشگر (کنتور) هوشمند بر اساس ۱.۲ برابر ظرفیت پروانه بهره‌برداری آنها و برای چاه‌های مجاز دارای شمارشگر (کنتور) هوشمند براساس برداشت مجاز از آنها هزینه آب مصرفی دریافت می شود، نصب کنتور هوشمند می تواند هزینه آب بهای مصرفی کشاورزان را تا حد قابل توجهی کاهش دهد و ضروری است کشاورزان با توجه به محدودیت های تامین کنتور هر چه سریعتر نسبت به نصب کنتور از طریق امور منابع آب شهرستان ها اقدام کنند.

 پیش‌بینی کاهش ۱۰۰۰ میلیون مترمکعبی آب در استان

طبق برنامه سازگاری با کم آبی که اولین برنامه میان‌بخشی مدیریت مصرف آب در کشور است که در فاز اول که از سال ۱۳۹۹ شروع شده، برداشت آب از منابع آب زیرزمینی تا سال ۱۴۰۵ بایستی به منظور تثبیت آبخوان ها، حدود یک هزار و ۳۰ میلیون مترمکعب کاهش یابد که سازمان‌های جهاد کشاورزی با ۷۲۳ میلیون مترمکعب و شرکت آب منطقه ای با ۲۳۵ میلیون مترمکعب بیشترین سهم را از کاهش برداشت آب تعهد شده در بین دستگاه‌های وظیفه مند بر عهده دارند.

روزبهانی ادامه داد:‌ بر اساس این برنامه در فاز دوم نیز به منظور دستیابی به آب قابل برنامه ریزی و احیای آبخوان ها بایستی برداشت آب مجموعا یک هزار و ۹۸۰ میلیون مترمکعب کاهش پیدا کند که حجم صرفه جویی های پیش بینی شده بر اساس محدوده های مطالعاتی استان در فاز اول و دوم و برنامه های هر دستگاه در برنامه سازگاری با کم آبی مصوب شده مشخص شده است.

انسداد ۱۸۱۴ چاه غیرمجاز

وی همچنین در خصوص اقدامات انجام شده در اجرای این برنامه در شرکت آب منطقه ای تا پایان سال ۱۴۰۰ اظهار داشت: تاکنون در اجرای این برنامه، تعداد یک هزار و ۸۱۴ حلقه چاه غیرمجاز مسدود شده که این موضوع صرفه جویی حدود ۵۱ میلیون مترمکعبی را نیز به دنبال داشته است.

روزبهانی خاطرنشان کرد: طبق تکلیف قانونی طبق بند ه ماده ۴۵ قانون توزیع عادلانه آب برای پُر و مسلوب المنفعه کردن چاه های غیرمجاز و تکلیف مجدد این موضوع در بند ه تبصره ۸ قانون بودجه سال ۱۴۰۱، باید حمایت و پشتیبانی لازم از شرکت در این اقدام قانونی انجام شود.

چاره اندیشی برای معیشت جایگزین

وی تاکید کرد: اما این شرکت در برخی موارد با چاه های غیرمجازی مواجه شده که بیش از گذشته وابسته به معیشت مردم است و باید به موازات اجرای این طرح، مدیریت استان برای جلوگیری از تبعات اجتماعی به فکر ایجاد معیشت جایگزین کم آب‌بر و سازگار با اقلیم استان کرمان نیز باشد.

کاهش ۴۹ درصدی حجم مخازن سدهای کرمان

روز بهانی در ادامه با اشاره به کاهش حجم سدهای استان کرمان نسبت به زمان مشابه در سال گذشته تصریح کرد: درصد حجم سدهای استان حدود ۴۹ درصد است که در زمان مشابه سال قبل این عدد ۵۱ درصد بود و بیشترین کاهش درصد حجم نسبت به سال گذشته مربوط به سد تنگوییه سیرجان است که از ۵۶ درصد به ۲۹ درصد رسیده است.

وی ادامه داد: استقرار اقلیم غالبا خشک و نیمه خشک و تداوم خشکسالی از یک سو و تغییر اقلیم از سوی دیگر موجب فشار فزاینده بر منابع آب زیرزمینی شده است و بهره برداری نامطلوب از منابع آب امکان دارد به بحران تامین آب مورد نیاز مصارف مختلف نیز بینجامد به نحوی که ذخایر استاتیک (تجدید ناپذیر) آب در معرض تهدید قرار گیرند.

کرمان پیشرو در برنامه سازگاری با کم آبی

دبیر کارگروه سازگاری با کم آبی شرکت آب منطقه ای کرمان در عین حال می گوید که بر اساس آخرین گزارش عملکرد ارائه شده در سال گذشته، استان کرمان به عنوان یکی از استان‌های پیشرو در اجرای برنامه سازگاری با کم آبی معرفی شده است.