مقصر اصلی آلودگی هوا؛ نیروگاه‌ها یا خودروها

به گزارش مجله خبری انرژی و نفت از وزارت نیرو، در سال‌های گذشته وزارت نیرو، با اتخاذ راهبردها و سیاست‌های مشخص در حوزه توسعه نیروگاه‌های تجدیدپذیر و نیز ارتقای راندمان تولید برق نیروگاه‌های حرارتی تلاش کرده است تا میزان مصرف سوخت فسیلی را کاهش دهد و با این اقدام از سهم نیروگاه‌ها نسبت به دیگر بخش‌ها در تولید آلاینده‌های جوی بکاهد.

وزارت نیرو در گزارشی به بررسی دلایل و عوامل آلودگی هوا پرداخته و آورده است: به طور مثال با اینکه بر اساس منابع مختلف ایران به لحاظ راندمان نیروگاه‌های حرارتی جزو ۱۵ کشور برتر جهان است، اما به طور پیوسته وزارت نیرو تلاش می‌کند تا با راه‌اندازی واحدهای با راندمان بالا و نیروگاه‌های جدید همانند نیروگاه‌های کلاس اف، راندمان نیروگاه‌ها را افزایش داده و در نتیجه از میزان مصرف سوخت فسیلی بکاهد.

در این گزارش آمده است: اکنون در حالی که متوسط راندمان نیروگاه‌های حرارتی جهان ۳۹ درصد است، این رقم در پایان نیمه نخست سال جاری در ایران به بیش از ۳۹. ۵ درصد رسیده است که از متوسط جهانی بالاتر است و نسبت به سال گذشته ۰. ۵ درصد بهبود یافته است.

در بخش دیگری از این گزارش اشاره شده است: همچنین باتوجه به توسعه ظرفیت شبکه برق کشور از ۳۰ هزار مگاوات در دهه ۷۰ به بیش از ۹۴ هزار مگاوات در سال جاری، در حال حاضر متوسط عمر ناوگان نیروگاهی کشور کمتر از ۲۰ سال است و تنها حدود ۱۵ درصد از نیروگاه‌ها دارای سن بالا هستند و نیاز به نوسازی دارند که عملیات نوسازی نیروگاه‌های موجود از طریق اختصاص اعتبار بهینه‌سازی به صورت مستمر و سالانه در حال انجام است و تنها در سال ۱۴۰۳ بالغ بر ۳۰ هزار میلیارد ریال جهت انجام بهینه‌سازی تجهیزات و سیستم‌های نیروگاه فقط در بخش نیروگاهای دولتی اختصاص داده شده است.

در ادامه گزارش آمده است: با این وجود در خصوص پدیده آلودگی هوا انتقاد مهمی که نسبت به نیروگاه‌ها و نقش آن‌ها در وقوع این پدیده نامطلوب زیست محیطی مطرح می‌شود، موضوع مصرف مازوت در نیروگاه‌هاست، واقعیتی که البته وزارت نیرو بارها اعلام کرده است با توجه به اینکه عمده نیروگاه‌های حرارتی بر پایه سوخت گاز طراحی شده است و نیز سوخت مازوت هزینه‌های تعمیر نیروگاه‌ها را افزایش می‌دهد، تمایلی به استفاده از سوخت مازوت در نیروگاه‌ها ندارد.

گزارش یادآورشده است: با این وجود باتوجه به کسری شدید سوخت گاز در کشور به ویژه در فصل سر و ضرورت تولید برق برای بخش‌های مختلف، وزارت نیرو تنها در مقاطعی از سال آن هم در کمتر از ۸ درصد از واحدهای نیروگاهی به ناچار مازوت استفاده می‌کند.

وزارت نیرو در این گزارش تاکید کرده است: مطالعات نشان می‌دهد در صورت تخصیص مقادیر بالاتر از ۴۵ درصد از سهم سوخت مصرفی نیروگاه‌های بخاری به مازوت، به ازای هر ١٠ درصد افزایش، به طور متوسط یک درصد راندمان، سه درصد ضریب بهره‌برداری و حداقل سه میلیون مگاوات ساعت ظرفیت تولید ناویژه نیروگاه‌های بخاری کشور کاهش می‌یابد.

گزارش یادآورشده است: دو پرسش مهمی که اینجا مطرح می‌شود این است که بر اساس واقعیت‌های ذکر شده، سهم نیروگاه‌های حرارتی در تولید آلاینده‌های جوی چقدر است و برای کاهش میزان آلاینده‌های جوی نیروگاه‌ها چه اقداماتی باید در دستور کار قرار بگیرد؟

این گزارش آورده است: در خصوص پرسش نخست پاسخ این است که براساس ترازنامه انرژی ۸۰ درصد ذرات معلق تولیدشده در کشور مربوط به بخش حمل‌ونقل است و سهم بخش نیروگاهی در تولید ذرات معلق حدود هفت درصد است. همچنین مستند به داده و اطلاعات شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، از مجموع ۷۱۷ هزار و ۲۷۱ تن انتشار آلاینده‌های گازی و ذرات معلق در تهران حدود ۵۸۹ هزار۶۲۹ تن (۸۲ %) نیز مربوط به منابع متحرک است.

گزارش عنوان کرده است: همچنین از مجموع آلاینده‌های گازی و ذرات معلق تولید شده در تهران تنها ۴۰ هزار و ۶۵۰ تن مربوط به نیروگاه‌ها است که نشان می‌دهد سهم نیروگاه‌ها در ایجاد آلودگی تهران چیزی حدود ۵ درصد است که از متوسط کشوری (۷ درصد) نیز پایین‌تر است.

در بخش دیگری از گزارش وزارت نیرو اشاره شده است: باوجود سهم پایین نیروگاه‌ها در تولید آلاینده‌های جوی کلانشهرها، قانون هوای پاک تکالیفی را بر عهده دولت قرار داده است تا از این طریق میزان تولید آلاینده‌های نیروگاهی از شرایط کنونی نیز کمتر شود.

گزارش آورده است: بر همین اساس با توجه به ماده ۱۸ قانون هوای پاک و همچنین اصلاحیه ماده ۲۳ آیین‌نامه فنی ماده ۲ قانون مذکور، سوخت استاندارد باید در اختیار نیروگاه‌ها قرار گیرد. در صورت اجرای کامل این قانون و استاندارد شدن سوخت، آلایندگی نیروگاه‌ها در صورت استفاده از سوخت مایع، به شدت کاهش خواهد یافت.در صورت اجرای صحیح تکالیف قانون هوای پاک، میزان گوگرد موجود در سوخت از ۳.۵ درصد به ۰.۸درصد جرمی کاهش می‌یابد که این مهم سبب می‌شود در صورت ناترازی گاز طبیعی در فصول سرد، حتی اگر نیروگاه‌ها از سوخت جایگزین (مازوت) استفاده کنند نیازی به پیش‌بینی تجهیزات کاهنده در محل مصرف نیز نخواهد بود.

در پایان این گزارش آمده است: وزارت نیرو در کنار همه اقداماتی که برای توسعه و بهبود راندمان نیروگاه‌های حرارتی انجام می‌دهد، مجموعه دستورکارهای متعددی را در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر در پیش گرفته است تا از این طریق نسبت به تنوع بخشی به سبد تولید برق و کاهش سهم سوخت‌های فسیلی در تولید برق کمک کند.

به گزارش مجله خبری انرژی و نفت، چندی پیش ساناز جعفر زاده مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و بهره‌برداری تولید شرکت برق حرارتی گفته بود: باید دنبال علت اصلی آلودگی هوا در کلان‌شهرها بود.

وی اظهار داشت: مصداق‌های فراوانی در کلان‌شهرها داریم که باوجود نبود مصرف مازوت نرخ بیماری در آنها بالا است، همچنین تعداد روزهای ناپاک و نرخ عوارض اقلیمی در این شهرها بالا است.

مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و بهره‌برداری تولید شرکت برق حرارتی اضافه‌کرد: بهتر است که سهم‌بندی آلودگی در کشور انجام شود تا تخصیص منابع و وقتی که برای رفع آلودگی می‌شود اثر داشته باشد.