نگرانی از ادامه خشکسالی در خوزستان در ماه‌های آینده

مهدی قمشی روز سه شنبه در گفت وگو با خبرنگار مجله خبری انرژی و نفت، سال آبی گذشته (اول مهر ۱۴۰۰ تا پایان شهریور ۱۴۰۱) را سال بسیار خشک از نظر بارش توصیف کرد.

وی با تشریح وضعیت بارش‌ها در این سال توضیح داد: در حوضه کرخه ۵۶ درصد بارش سال‌های نرمال اتفاق افتاد، به طوری که در این حوضه ۲۳۷ میلیمتر بارندگی رخ داد ولی در سال‌های نرمال ۴۲۱ میلیمتر بوده است.

قمشی افزود: در حوضه کارون ۷۵ درصد بارش سال‌های نرمال و در حوضه زهره و جراحی نیز ۸۸ درصد بارندگی سال‌های نرمال اتفاق افتاد.

وی با بیان اینکه در سال آبی گذشته ۵۵ درصد بارش سال‌های نرمال، در خوزستان اتفاق افتاده، اضافه کرد: متوسط بلندمدت بارندگی در خوزستان ۳۴۳ میلیمتر است اما در این سال آبی ۱۸۹ میلیمتر بارندگی در استان به وقوع پیوست که بیانگر سال بسیار خشک است.

کاهش ۶۷ درصدی آبدهی کرخه

این عضو هیات علمی دانشگاه چمران اهواز همچنین با اشاره به کاهش آورد رودخانه‌های خوزستان در سال آبی گذشته، وضعیت حوضه کرخه را بحرانی‌تر از سایر حوضه‌های آبی دانست.

وی با اشاره به کاهش ۶۷ درصدی آورد حوضه کرخه، بیان کرد: حوضه کرخه در سال آبی گذشته ۱.۶ میلیارد مترمکعب ورودی داشته، این در حالیست که آورد بلندمدت این حوضه ۴.۸ میلیارد مترمکعب بوده که نشانه محقق شدن تنها ۳۳ درصد از آورد بلندمدت آن است.

قمشی افزود: آورد سدهای حوضه کارون در این مدت ۷.۸ میلیارد مترمکعب بوده، در حالیکه آورد بلندمدت این حوضه ۱۱.۲ میلیارد مترمکعب است.

وی اضافه کرد: حوضه دز ۳.۹ میلیارد مترمکعب آورد داشته که ۵۲ درصد آمار متوسط بلند مدت یعنی ۷.۵ میلیارد مترمکعب است.

قمشی ادامه داد: در حوضه مارون ۱.۱ میلیارد مترمکعب آورد داشتیم که به نسبت ۱.۵ میلیارد مترمکعب آورد سال‌های نرمال، ۷۵ درصد به وقوع پیوسته است.

وی بیان کرد: آب شرب و بهداشت، بخش کوچکی از مصارف را شامل می‌شود که قابل تامین است و نباید مشکلی از بابت مقدار آن وجود داشته باشد؛ مشکلاتی که در این زمینه به صورت نقطه‌ای به وجود می‌آید مثلا در آبادان و خرمشهر به دلیل کاهش دبی کارون و نفوذ آب شور دریاست و در پایین دست کرخه به دلیل کاهش آبدهی این رودخانه و نرسیدن آب به ایستگاه‌های پمپاژ است.

قمشی با اشاره به بهره‌برداری از طرح آبرسانی غدیر گفت: با توجه به اینکه ظرفیت این طرح می‌تواند به ۲۰ مترمکعب برثانیه برسد، وابستگی به این نقاط پراکنده برای برداشت آب شرب کمتر شود و امیدواریم شاهد نوسانات آب به ویژه در غرب خوزستان نباشیم.

حجم مفید سدهای حوضه کارون ۱.۲ میلیارد متر مکعب است

این استاد دانشگاه در ادامه درباره میزان ذخایر سدهای خوزستان گفت: حجم مفید سدهای حوضه کارون هم اکنون ۱.۲ میلیارد مترمکعب است، در حالیکه در مدت مشابه پارسال این سدها ۵۰۰ میلیون مترمکعب آب داشتند.

وی افزود: در سد دز ۵۳۶ میلیون مترمکعب حجم مفید داریم که میزان آن در مدت مشابه سال آبی گذشته ۱۴۲ میلیون مترمکعب بود.

قمشی اضافه کرد: حجم آب در سد کرخه در ۶۷۰- میلیون مترمکعب از ارتفاع حداقلی (تراز نیروگاه) قرار دارد، این در حالیست که در مدت مشابه پارسال در تراز ۵۰- میلیون مترمکعب قرار داشته و در این مدت از حجم ذخایر استراتژیک آن برای مدیریت آب استفاده شده است.

وی ادامه داد: سد مارون نیز هم اکنون ۴۰۰ میلیون مترمکعب حجم مفید دارد در حالیکه در مدت مشابه پارسال ۲۳۶ میلیون مترمکعب ذخیره داشته است.

قمشی بیان کرد: با توجه به وضعیت بحرانی حوضه کرخه، اینکه در منطقه شاهد هیجانات اجتماعی نبودیم و همکاری کشاورزان برای کشت نکردن جلب شده است، می‌توان گفت مدیریت خوبی در منطقه صورت گرفته است.

لزوم مدیریت محتاطانه آب 

رییس دانشکده مهندسی آب و محیط زیست دانشگاه چمران اهواز با اشاره به پیش بینی‌ هواشناسی برای سال آبی جدید که از ماه مهر آغاز شده، گفت: پیش بینی‌های فصل پاییز نشان می‌دهد که بارندگی در حوضه‌های آبی منتهی به خوزستان در ماه‌های مهر و آبان کمتر از میزان نرمال و در آذر، نزدیک به نرمال است بنابراین مدیریت آب باید با توجه به این شرایط محتاطانه انجام شود.

وی با بیان اینکه آبیاری اولیه برای کشت گندم در آذر خواهد بود، افزود: با توجه به حجم ذخایر سدها به نظر می‌آید که آب مورد نظر کشت پاییزه در همه حوضه‌های آبی غیر از حوضه کرخه قابل تامین بوده و مشکلی از این بابت وجود نداشته باشد.

قمشی ادامه داد: در حوضه کرخه با توجه به خشکسالی شدید، حتی در صورت بارش‌های نرمال، بازهم شرایط بحرانی ادامه خواهد داشت.

وی اضافه کرد: پارسال از حجم استراتژیک سد سیمره در بالادست کرخه برای مدیریت آب در منطقه استفاده شد اما امسال نتوانستیم از آب سد سیمره استفاده کنیم بنابراین برای تامین حداقل‌های شرب و بهداشت و نیاز آبی دام‌ها و هورالعظیم از ذخایر استراتژیک سد کرخه استفاده شد.

بر اساس این گزارش، خوزستان دومین سال پرتنش آبی را پشت سرمی‌گذارد. در تابستان گذشته، کشاورزی در حوضه کرخه ممنوع اعلام شد و در سایر حوضه‌های آبی نیز کشت‌های پرمصرف با ممنوعیت روبه رو بود.

تابستان پارسال، بحران آب در بخش‌های کشاورزی، شرب و دام به ویژه در پایین دست کرخه باعث اعتراضات اجتماعی در خوزستان شد.