چرا تفاهمنامه توسعه میدان نفتی آزادگان مهم است؟

به گزارش مجله خبری انرژی و نفت، تفاهم‌نامه توسعه یکپارچه میدان مشترک نفتی آزادگان به عنوان بزرگ‌ترین پروژه سرمایه‌گذاری دولت سیزدهم در شرکت ملی نفت ایران، با حضور رئیس جمهور، معاون اول رئیس جمهور و وزیر نفت بین شرکت ملی نفت ایران و بانک‌ها و شرکت‌های اکتشاف و تولید، کلید خورد تا نشان دهد صنعت نفت ایران منتظر لغو تحریم‌ها نیست و از هر روشی برای توسعه میادین و افزایش تولید بهره می برد. حضور و سخنان رئیس جمهور در مراسم امضای این تفاهمنامه نشان داد که این سرمایه گذاری با حمایت جدی دولت انجام می شود و از اهمیت بالایی برخوردار است. اما اهمیت این پروژه در چیست؟

میدان آزادگان کجاست؟

میدان نفتی آزادگان از جمله میادین جوان نفتی کشور است که در مرز عراق واقع شده و با میدان نفتی «مجنون» در عراق مشترک است. عراقی ها مدتهاست توسعه میدان مجنون را آغاز کرده اند اما در بخش ایرانی، با وجود تولید در این میدان، از نظر رشد تولید دچار عقب ماندگی هستیم. میدان نفتی آزادگان که در منطقه دشت آزادگان، در فاصله ۸۰ کیلومتری غرب اهواز واقع شده، در سال ۱۳۷۶ توسط مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت ایران، در محدوده‌ای به وسعت ۲۰ در ۷۵ کیلومتر، کشف شد. در دو دهه گذشته با شرکت‌های خارجی مختلفی از اینپکس تا توتال و حتی چین برای توسعه این میدان مذاکره یا انعقاد قرارداد شده، اما توسعه مطلوب اتفاق نیفتاده است.

هدف از این پروژه، توسعه یکپارچه میدان مشترک آزادگان است؛ یعنی توسعه همزمان مرحله دوم آزادگان شمالی و مرحله دوم آزادگان جنوبی که با کارفرمایی واحد و مدیریت یکپارچه مهندسی مخزن انجام می‌شود. قرار است با به سرانجام رسیدن این پروژه، تولید ۵۷۰‌هزار بشکه نفت در روز محقق شود که رقم مهمی در برنامه های آتی افزایش تولید نفت محسوب می‌شود. برای نیل به این منظور قرار است بیش از ۴۲۰ حلقه چاه تولیدی و تزریقی حفر و بیش از ۴۳۰ کیلومتر خط لوله ساخته شود که نشاندهنده حجم بالای کار است. میزان نفت درجای میدان آزادگان با تولید فعلی ۱۹۰ هزار بشکه در روز که در قالب دو میدان مجزای آزادگان شمالی و جنوبی تولید می‌شود، حدود ۳۲ میلیارد بشکه برآورد می‌شود. افزایش ضریب بازیافت این میدان هم از جمله اهداف مهمی است که در این پروژه دنبال می شود.

تامین منابع مالی از داخل

مهمترین ویژگی پروژه، ارزش مالی بالای آن معادل هفت میلیارد دلار است که قرار است از طریق منابع داخلی تامین شود. تفاهمنامه مگاپروژه طرح توسعه یکپارچه میدان مشترک نفتی آزادگان بین شرکت ملی نفت ایران و شرکت اکتشاف و تولید آزادگان با مشارکت بانک‌های معتبر ایرانی، صندوق توسعه ملی و شرکت‌های دانش‌بنیان توسعه‌ای اکتشاف و تولید E&P به امضا رسیده است. برای ارزیابی بزرگی این عدد، می توان آن را با سرمایه گذاری ۵ میلیارد دلاری توتال در فاز ۱۱ میدان گازی پارس جنوبی مقایسه کرد که البته به دلیل تحریم به نتیجه نرسید. اما حالا شرکتها و بانکهای ایرانی، پای کار آمده اند تا سرمایه موردنیاز برای پروژه را تامین کنند. این گام بلندی است که در صورت موفقیت، نه تنها پروژه را به سرانجام موفقی می رساند بلکه می تواند الگویی موفق برای تامین مالی در سایر پروژه ها از منظر هدایت نقدینگی و جذب سرمایه گذاری های کلان داخلی در مجرای تولید باشد.

حمایت عملی از سازندگان داخلی

یکی از مهمترین رویکردهای این پروژه، حمایت از سازندگان داخلی کالا و تجهیزات صنعت نفت و سایر پیمانکاران EPC و EPD است. در سال‌های گذشته همواره حمایت از شرکت‌ها و سازندگان داخلی در دستور کار بوده است، اما این حمایت‌ها وقتی می تواند به نتیجه عملی منجر شود که با بهره‌مندی از دستاوردهای آنها در قالب پروژه های اجرایی همراه باشد. حالا طرح توسعه میدان آزادگان، می تواند فرصت مناسبی برای حمایت عملی از سازندگان داخلی و بهره مندی از توان فنی آنها و تکمیل ظرفیت‌های خالی آنها در حوزه تولید فراهم سازد.

یکی از ویژگی‌های مهم طرح توسعه میدان آزادگان، اجرای یکپارچه طرح توسعه میدان با رویکرد مدیریت یکپارچه مهندسی مخازن است. یکی از رویکردهایی که پیش از این به دلایل مختلفی همچون محدودیت منابع مالی آزمون شده بود، توسعه مجزای میادین بود. اما حالا قرار است این طرح یکپارچه اجرا شود که از منظر مدیریت یکپارچه مهندسی مخزن، گامی رو به جلو محسوب می‌شود.

پروژه آزادگان، اشتغال‌زایی عظیمی خواهد داشت. ایجاد ۲۴هزار شغل مستقیم و غیر مستقیم، آن هم در دورانی که رکود اقتصادی در کشور طی چند سال اخیر تداوم داشته، اتفاق بزرگی است که نمی توان آن را نادیده گرفت. نکته مهم این که، این اشتغالزایی، مربوط به یک دوره زمانی محدود نیست و علاوه بر آن شاغلانی در حوزه های کاری گوناگون و با سطح تحصیلات مختلفی را در بر می‌گیرد. این پروژه موجب افزایش اشتغال شرکت‌های دانش بنیان در حوزه‌های مهندسی نفت، مدیریت مخازن و صنعت حفاری می شود که تاثیرات مثبت فراوانی خواهد داشت.  

افزایش قدرت نفتی ایران

پروژه آزادگان، روزانه بیش از نیم میلیون بشکه، تولید نفت ایران را افزایش می دهد و این برای کشور ما که در ۴۰ سال گذشته، حتی در شرایط بدون تحریم، به زحمت از مرز تولید چهار میلیون بشکه در روز عبور کرده، بسیار حایز اهمیت است. هیچیک از میادین نفتی ما از چنین پتانسیلی برای افزایش تولید برخوردار نیستند و این، اهمیت آزادگان را دوچندان می کند. چراکه با توسعه یک میدان می توانیم تولید نفت کشور را به میزان چشمگیری افزایش دهیم و به راحتی مرز تولید ۴.۵ میلیون بشکه در روز را -بدون احتساب سایر میادین در حال توسعه- پشت سر بگذاریم. این امر نه فقط در افزایش درآمدهای نفتی ایران تاثیرگذار است بلکه در افزایش قدرت ایران در اوپک هم نقش موثری ایفا می کند.

مسئولیت‌های اجتماعی و زیست محیطی

محاسن و فواید این پروژه فراتر از موارد فنی و اقتصادی است و می توان در حوزه مسوولیت‌های اجتماعی و زیست محیطی نیز آن را دنبال کرد. از تخصیص ۲۸۰ میلیون دلار برای طرح‌های محرومیت‌زدایی در حوزه مسوولیت اجتماعی شرکت ملی نفت ایران گرفته تا رعایت الزامات زیست محیطی و حفاظت از محیط زیست و حیات وحش که در این پروژه از بدو امر مورد توجه قرار گرفته، همگی می‌تواند بابی تازه در حوزه مسوولیت‌های اجتماعی و زیست محیطی نه فقط در شرکت ملی نفت ایران، بلکه در پروژه‌های توسعه میادین نفت و گاز در کشور باشد که با نگرش و رویکردی جدید، پروژه ها به موازات در نظر گرفتن مسوولیت‌های اجتماعی شرکت‌ها و همچنین رعایت الزامات زیست محیطی که خود از یک الزام صرف به یک مسوولیت تغییر پیدا کرده، پیش برود.