از خشکی سد نهند تا اتصال کل شهر تبریز به زرینه رود

تولید و مصرف آب شرب در تبریز بنا به اذعان مسئولان امور آب، در حالت سر به سر قرار دارد و وقتی مصرف از تولید پیش‌تر می‌رود، آب برای مدتی در شهر قطع می‌شود اما امسال که خشکسالی به چنین وضعیتی دامن زده و یکی از منابع تامین آب شهر را خشکانده است، نشان از شرایط جدی در تولید و توزیع آب دارد.

به گزارش ایسنا، تابستان امسال، خشک شدن سد نهند که آب شرب بخش شمال شهر تبریز را تامین می‌کند، مسئولان و مردم را در مضیقه قرار داد که اوج آن را می‌توان در قطعی‌های مداوم و اعتراضات مردمی به خصوص در  شمال شرق عنوان کرد. مردمی که از قطعی چند روزه آب به ستوه آمده و خواستار وصل شدن آب شدند.

وقتی یکی از زیرساخت‌های زندگی چون برق و یا آب قطع می‌شود، نخستین موضوعی که به ذهن می‌رسد این است که «چرا قبلا اطلاع رسانی نمی‌شود؟» وقتی اوایل مردادماه جویای دلیل قطعی گسترده شدیم، فهمیدیم که پشت پرده این قطعی‌ها، داستان مهمی نهفته است.

بر اساس اعلام مسئولان، طرح مهمی متشکل از پروژه‌های مختلف به نام «جایگزین سد نهند» در تبریز در حال اجرا بوده و این روزها آخرین مراحل اتمام این طرح مهم و حیاتی برای شهر است. دلیل قطعی‌های اخیر نیز مشکلات فنی ناشی از اتصال کل شهر تبریز به خط زرینه رود است. 

این روزها علی رغم انتظارات از مجموعه امور آب در رفع چالش آب شهر، گویا قطعی آب از منطقه شمال شهر به دیگر نقاط شهر از جمله محله کوچه باغ کشیده شده و هنوز زمان دقیقی در خصوص رفع کامل این چالش قابل تصور نیست.

چالش تامین آب شرب ۳۰۰ هزار نفر از جمعیت تبریز 

عابدین خرّم، استاندار آذربایجان شرقی در سخنرانی پیش از خطبه نماز جمعه تبریز، با اشاره به این‌که تنش آبی در تبریز در یک ماه گذشته به اوج خود رسیده است، گفت: سد نهند، آب هفت شهرک و ۳۲۰ هزار نفر از جمعیت تبریز را تامین می‌کرد که امسال به صورت کامل خشک شده ولی با فعالیت‌های شبانه روزی جهادی در عرض دو ماه، ۳۶ کیلومتر خط انتقال لوله از طریق ۳۰ چاه‌ در دامنه سهند وصل شده و از طریق انتقال بخشی از آب زرینه رود و قطع آب شرب برخی کارخانجات آب پایدار در دسترس مردم قرار گرفت.

وی تاکید کرد: در ۱۵ شهر استان، تنش آبی وجود داشت که با پیگیری‌های وزیر نیرو و نماینده ولی فقیه در استان، این تنش با تخصیص ۱۰۰۰ میلیارد تومان حل شده و اکنون تنها دو شهر استان از آب پایدار برخوردار نیستند.

طی روزهای گذشته شاید بهتر است بگوییم در مردادماه ماه، قطعی چند روزه آب شرب منطقه شمال شهر تبریز که بدون اطلاع قبلی انجام گرفت، داد مردم منطقه را درآورد و مردم را پس از دو روز قطعی مداوم، به خیابان‌ کشاند و علی رغم وصل شدن آب در ساعاتی از روز، اما باز هم این قطعی مداوم در منطقه ادامه یافت. موضوعی در پشت این قطعی مداوم وجود داشت که همه مردم از آن بی خبر بودند.

موضوعی که بهتر است از زبان یوسف غفارزاده، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان شرقی که هفته گذشته در بازدید خبرنگاران از پروژه بزرگترین مخزن آبی شمالغرب کشور مطرح کرد، بازگو کنیم.

اعلام وضعیت بحرانی سد نهند در اردیبهشت ماه

غفارزاده در این راستا، گفت:  آب شرب شهر تبریز توسط سه منبع زرینه رود، سد نهند و چاه‌های آب تامین می‌شود که از شهرک ارم تا مرزداران و نیمی از ولیعصر و رشدیه طی ۲۷ سال گذشته از سد نهند تغدیه شده و این سد هر ساله پر و حتی سرریز می‌شد. سدها معمولا در فصل بهار پر می‌شوند و در طول سال نیز می‌توان از آب آن‌ها استفاده کرد اما امسال بارندگی در شمال استان بسیار جزئی بود و پوشش برف این منطقه نیز بسیار کم و حتی رواناب‌ها نیز نداشتیم. از این رو در اردیبهشت ماه سالجاری اعلام خطر کردیم که سد نهند، قابلیت آبرسانی به تبریز را ندارد.

کمبود ۱۲۰۰ لیتر در ثانیه آب برای تابستان امسال

وی افزود: هر ساله به میزان حدود ۴۰۰ لیتر در ثانیه افزایش سنواتی مصرف آب داریم که بایستی هر ساله این مقدار آب بیشتر در شهر تولید شود و برنامه‌ای نیز برای جبران این کمبود از سال گذشته داشتیم و از سویی نیز امسال ۸۰۰ لیتر در ثانیه دیگر با خروج سد نهند از تامین آب شهر کمبود ایجاد شد. امسال در مجموع با ۱۲۰۰ لیتر در ثانیه کمبود آب در تبریز رو به رو شدیم که بلافاصله اقدامات جبران آن آغاز شدند.

وی در خصوص راه‌های تامین این کمبود، تشریح کرد: خط زرینه رود سال گذشته ۳۰۰۰ لیتر در ثانیه آب به تبریز می‌رساند که با یکسری اقدامات هم‌چون اورهال پمب‌ها و افزودن چاه‌ها، وصل کردن صنایع به پساب این عدد به ۳۶۰۰ لیتر در  ثانیه در سالجاری افزایش یافت و در واقع نیمی از کمبود آب شرب شهر به اندازه ۶۰۰ لیتر در ثانیه از این طریق جبران شد.

مشکلی در تامین آب وجود ندارد

غفارزاده افزود: آب و فاضلاب استان نیز در این راستا، متعهد شد تا ۲۵ چاه حفر کند و ۶۰۰ لیتر در ثانیه دیگر نیز از این طریق جبران شود. بنابراین شرکت آب منطقه‌ای استان، از ۱۵ خردادماه، وظیفه تامین خود را انجام داد و شرکت آب و فاضلاب استان نیز چاه‌ها را حفر کرد و اعلام شد که مشکلی در تامین آب نداریم.

اتصال مقطعی لوله‌های شمال شهر تبریز به خط زرینه رود/مردم حتی متوجه این عملیات‌های عمرانی نشدند

وی تاکید کرد: پس از تامین، مشکل در پخش و توزیع آب به نقاط مرتفع شمال شهر با جمعیت ۳۰۰ هزار نفری پیش آمد که برای این امر نیز چندین پروژه تعریف کردیم و به صورت مقطعی، اتصال لوله‌های شمال شهر را به خط زرینه رود آغاز کردیم که شرکت آب و فاضلاب در این خصوص زحمات بسیاری کشید و در نهایت نیز توانستیم آب شرب حدود ۲۸۰ هزار نفر از جمعیت شمال شهر تبریز را بدون این‌که مردم اطلاع یابند، تفکیک کنیم.

مشکلات اتصال بخشی کوچکی از شمال شهر/پروژه را چندین روز عقب راند و مردم باخبر شدند

وی افزود: تنها بخش کوچکی از شمال شرق تبریز شامل کوی‌های نصر، استانداری و شهرک باغمیشه و … مانده بود که اگر آب این مناطق نیز تامین می‌شد، کسی از وضعیت اتمام آب سد نهند و پروژه‌های جایگزینی آن با خبر نمی‌شد، اما مشکلاتی در تامین این بخش شهر ایجاد شد که برای تامین آب این منطقه، پروژه‌هایی تعریف کردیم. نخستین مورد، انتقال خط آب از باسمنج با طول ۱۶ کیلومتر تا اول کوی نصر بود که کار شده و از مخزن ائل گلی ایستگاه پمپاژ کشیده شد اما به خاطر ترکیدگی و سپس تعمیرات شبانه روزی لوله‌های انتقال، اتمام پروژه چند روز به عقب افتاد.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان شرقی با اشاره به تداوم روند عملیات فنی تکمیل پروژه انتقال آب، گفت: اجرای این پروژه‌های جایگزین کمبود آب تبریز، کار بسیار سخت و سنگینی بود و اگر انجام نمی‌گرفت، باید آب شرب جمعیت ۳۰۰ هزار نفری شهر را با تانکر و پمب آب پخش می‌کردیم.

دلیل قطعی‌های آب روزهای گذشته چیست؟

محمد خانی، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب آذربایجان شرقی نیز در یک گفت‌وگوی تلویزیونی، با تاکید بر این‌که مشکلی در استحصال آب نداریم، در خصوص دلیل قطعی‌های آب روزهای اخیر، تشریح کرد: سد نهند، آب را از بالادست تبریز به شهر وارد می‌کرد و شبکه انتقال آب از بالا به سمت پایین بود که پس از حذف سد از مدار مجبور شدیم تا آب را از پایین به سمت بالای شهر پمپاژ کنیم که این امر باعث ایجاد مشکلاتی شد.

وی افزود: مشکل این بود که لوله‌های مربوطه قدیمی و ۳۰ ساله بودند و در نتیجه در برخی نقاط، فشارشکن و در برخی نقاط دیگر، شیرهای کنترلی عمل نمی‌کردند، در نقاط دیگر نیز ترک‌های ناخواسته و اتفاقی به صورت پشت سر هم در لوله‌ها رخ می‌داد و به خاطر همین تعدد ترکیدگی‌ها، آب قطع می‌شد و متاسفانه نمی‌توانستیم از قبل به مردم اطلاع بدهیم و مردم نیز به حق از این موضوع انتقاد می‌کردند.

خانی ادامه داد: یک هفته به صورت شدید گرفتار افت فشار آب شدیم زیرا از ترکیدگی لوله‌های فرسوده، آب به هدر می‌رفت و همشهریان نیز برای مدتی متحمل رنج شدند. برای رفع این مشکلات و تسریع در روند تکمیل طرح، نیروهای کمکی آب و فاضلاب را از ۱۰ شهرستان به تبریز آوردیم و در این راستا بالای ۱۰۰ نفر از نیروهای خدوم آب و فاضلاب به صورت شبانه روزی مشغول فعالیت شدند.

وی با بیان این‌که در بحث تامین آب شرب تبریز، تهدید را به چندین فرصت‌ تبدیل کردیم، اظهار کرد: اکنون در سراسر شهر تبریز، آب برقرار است. شاید مقداری افت فشار در طبقات آخر داشته باشیم اما آب با فشار مناسب در تمامی طبقات همکف وصل شده و این تعادل و توازن روز به روز تکمیل شده و تا پایان مردادماه نیز به صورت کامل برطرف خواهد شد.

آب ۹۹ درصد شهر پایدار است

وی با بیان این‌که ۹۹ درصد از آب شهر، پایدار است، افزود: آب یک درصد باقیمانده شهر نیز اکنون به حالت قطع و وصل تامین می‌شود که تا روزهای آینده این مشکل نیز کاملا رفع شده و آب تمامی شهر پایدار خواهد شد و رنج ۲۰ روزه مردم را جبران خواهیم کرد.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب آذربایجان شرقی با بیان این‌که پروژه‌های جایگزین سد نهند، طرحی بلند مدت و دائمی است، افزود: با اجرای طرح تامین دائمی آب تبریز، پتانسیل تولید آب شهر برای سال‌های بعدی افزایش یافته و منابع تامین آبی خوبی به دست آمده است.

وی از احداث ۲۰ حلقه چاه در نزدیکی شهرک فناوران خبر داد و  گفت: آب این چاه‌ها با ۲۰ الی ۳۰ کیلومتر شبکه‌های داخلی به سمت مخزن ۱۰۰ هزار مترمکعبی که توسط شرکت آب منطقه‌ای استان در اوایل خرداد آماده شده، هدایت و به مخازن تبریز وصل شده است. در این راستا  یک مخزن ۱۰۰ هزار مترمکعبی به ذخیره تبریز اضافه شده که به زودی افتتاح می‌شود. این مخزن الان به طور موقت در مدار بهره برداری است.

وی افزود: میدان چاهی دوم، دره مارالان بود که پنج حلقه این میدان به مدار آمده و پنج حلقه دیگر نیز پس از احداث یک باب تصفیه خانه به مدار می‌آید. تعداد ۱۶ حلقه به صورت پراکنده جهت بهره برداری سریع تر در کنار تمامی مخازن شهر بدون نیاز به لوله گذاری و وصل برق احداث شده‌اند.

۳۰ حلقه چاه در مدار 

خانی با بیان این‌که ۳۰ حلقه چاهی که در مدار هستند، نیاز تولید آب شهر را حل کرده‌اند، ادامه داد: اکنون در بحث توزیع آب در داخل شهر، شبکه توزیع برعکس شده و تنظیم تمامی فشارشکن‌ها، شیرهای کنترلی و شیر فلکه‌ها تغییر یافته است. برخی شیرها در داخل زمین و زیر چندین لایه آسفالت قرار داشتند که باعث می‌شد، زمان بسیاری صرف پیدا کردن مشکل شود. در این حالت نیز گاه آب یک کوچه را سریع تر دایر می‌کردیم و دایر کردن آب کوچه کناری، بیشتر از دو روز طول می‌کشید. مشکلات ما در این خصوص فقط گیرهای فنی و ایرادات ۳۰ ساله بود.

وی افزود: بزرگترین دستاورد پروژه‌هایی که به اتمام رسید، این بود که سراسر شهر تبریز از طریق ایستگاه‌های پمپاژ داخل شهر با ظرفیت بالا به منبع آب زرینه رود وصل شده‌اند و اکنون هر کجا که لازم باشد، می‌توانیم آب این منبع را به آن نقطه شهر برسانیم.

وی خاطرنشان کرد: ۳۰۰ هزار نفر از شهروندان تبریزی تحت تاثیر خشکسالی سد نهند بودند که ۱۵۰ هزار نفر آن‌ها شامل ۵۰ درصد شهرک باغمیشه، رشدیه، ولی امر ، ارم و قسمتی از ولیعصر برای همیشه به زرینه رود وصل شده و آب این مناطق به صورت تمام وقت دایر خواهد بود. قسمت بالادست شهرک باغمیشه، کوی نصر، استانداری، سپهر و ولیعصر دو نیز به چاه‌های هروی و سعیدآباد وصل شده‌اند که آب این مناطق قبلا نیز دایر بود اما سخت بالاتری نسبت به سایر نقاط داشت و بهبود کیفیت آب برایشان تبدیل به آرزو شده بود ولی اکنون آب گوارا و سبک تر دریافت می‌کنند.

خانی افزود: اجرای پروژه تامین آب شمال تبریز توفیق اجباری شد تا آب چاه‌های هروی و سعیدآباد را به منطقه وصل کنیم و تنها یک نقطه شامل کوی ونک و  ولی‌پور مانده که مشکل فنی دارند و کار زیادی می‌طلبند زیرا ابتدا قرار بود تا این دو کوی به خط زرینه رود وصل شوند اما چون ایستگاه‌های پمپاژ داخلی جواب ندادند، به سمت چاه‌های هروی و سعیدآباد انتقال دادیم که این طرف نیز دیگر نیازی به پمب ندارد و آب از طرف بالا به منطقه سرریز خواهد شد.

وی با بیان این‌که برای رساندن آب چاه‌های هروی و سعیدآباد به شمال شرق تبریز، ۱۶ کیلومتر لوله گذاری انجام گرفته است، گفت: با تکمیل این طرح، ۱۵۰ هزار نفر باقیمانده تحت پوشش سد نهند نیز به چاه‌ها وصل خواهند شد. مردم کوی نصر، استانداری و سپهر که آبشان وصل شده است، بهبود کیفیت آب را می‌توانند مشاهده کنند.

وی با بیان این‌که ۹۹ درصد مسیر را طی کردیم و در این راستا، مردم به اذیت افتادند که عذرخواه آن‌ها هستیم، گفت: طی این مدت، ما برای مردم کار می‌کردیم و همکاران ما طی این ۲۰ روز به صورت شبانه روزی فعالیت داشتند و استراحت آن‌ها تنها به چرت زدن چند دقیقه‌ای در خودرو منتهی می‌شد.

تعامل تنگاتنگ مسئولان استانی و کشوری در رفع چالش آب تبریز

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب آذربایجان شرقی با اشاره به پیگیری مسئولان نسبت به رفع مشکل تامین آب مردم، خاطرنشان کرد: وزیر نیرو طی این مدت به صورت شبانه روزی پیگیر اجرای طرح بود و معاون وی نیز سه روز در تبریز مستقر شد. مدیرعامل آب و فاضلاب کشور یک هفته در تبریز بود و معاونان وی نیز به همراه گروه تخصصی تنظیم شبکه، ۱۵ روز است که در تبریز مستقر هستند. وزیر نیرو گفته بود که باید نیروهای انسانی متخصص و تجهیزات سراسر کشور باید به تبریز اعزام شوند اما همکاران آب و فاضلاب کشور پس از استقرار در تبریز، اذعان کردند که شرکت آب و فاضلاب استان به حد کافی ماشین آلات و نیروی متخصص و تجیهزات دارد و کمک سایر استان‌ها لازم نیست.

وی افزود: مشکل ما فقط مشکل فنی بوده و سیستم هیدرولیک شهری به ناچار به‌هم خورده بود. کار و برنامه ما کاملا حساب شده و طراحی شده بود و تنها گرفتاری ما اتفاقات ناخواسته در مسیر و فرسودگی لوله‌ها بوده است و اکنون نیز توانستیم به برنامه خود برسیم و آب گوارا برای ۳۰۰ هزار نفر از شهر تبریز برسانیم.

انتهای پیام